İzleme ve Değerlendirme

   İZLEME VE DEĞERLENDİRME

Katılım Öncesi Yardım Aracı ve Türkiye Yapılanması

Aşağıda yer alan beş bileşen altında geliştirilen proje ve programlar kapsamında 2007 - 2013 döneminde kullandırılan IPA fonlarının izlemesine yönelik Avrupa Birliği Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen izleme fonksiyonu bilhassa Geçiş Dönemi ve Kurumsal Yapılanma bileşeni kapsamında operasyonel düzeyde gerçekleştirilmektedir. 

1- Geçiş Dönemi ve Kurumsal Yapılanma 
2- Sınır Ötesi İşbirliği 
3- Bölgesel Kalkınma 
4- İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 
5- Kırsal Kalkınma 

Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı tarafından üstlenilen Ulusal Ulusal Katılım Öncesi Yardım Koordinatörü (National IPA Coordinator - NIPAC) görevi gereğince, anılan dönemde diğer bileşenler kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülen izleme faaliyetleri yılda bir kez NIPAC ve Avrupa Komisyonu temsilcisi eş-başkanlıklarınca düzenlenen IPA İzleme Komitelerinde genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Bu dönemde yürütülen izleme faaliyetlerini, sözleşme, proje, alt-sektör, sektör, bileşen ve IPA düzeyli izlemeler olarak sınıflandırmak mümkündür.

2014-2020 yıllarını kapsayan IPAII döneminde ise Avrupa Birliği’nden ülkemize sağlanacak hibe niteliğindeki fonlar Avrupa Birliği Konseyinin 231/2014 sayılı Katılım Öncesi Yardım Aracı Tüzüğü ve söz konusu Tüzüğün uygulanmasına ilişkin 447/2014 sayılı Avrupa Komisyonu Uygulama Tüzüğü esasları çerçevesinde kullandırılacaktır. Bu dönemde Avrupa Birliği Bakanlığı’nın, Ulusal IPA Koordinatörü (NIPAC) sıfatı kapsamı genişleyerek devam etmektedir.

NIPAC, Türkiye Strateji Belgesinin ve program önceliklerinin belirlenmesi ve bunların birbirleri ile tamamlayıcılığının sağlanması, paydaşlarla gerçekleştirilen çalışmaların koordinasyonu ile aynı zamanda program uygulamalarının Türkiye Strateji Belgesi ile tutarlılığının temini, programlamanın genel koordinasyonu, uygulamanın izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanmasını sağlar.

NIPAC ayrıca, IPAII dönemi finansman önceliklerinin belirlenmesine yönelik çalışmaları yürütmek; IPAII Çerçeve Anlaşmasının, Sektörel Anlaşmaların ve Finansman Anlaşmalarının içeriklerine yönelik müzakere süreçlerini yönetmek, bu anlaşmaları imzalamak ve Avrupa Komisyonuna iletmek; nihai hale gelen Sektörel Operasyonel Programlar, Sektör Planlama Dokümanları ve Faaliyet Belgelerini Avrupa Komisyonuna iletmekle görevlidir.

Bununla birlikte,  Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü, Sınır Ötesi İşbirliği Programlarının programlama, izleme ve değerlendirme faaliyetlerini yürütür ve uygulama sürecinin koordinasyonunu sağlar.

IPAII döneminde, programın uygulama yapısının temelini Çok Yıllı Program Otoriteleri ve Yıllık Program Otoriteleri oluşturur.

Çok Yıllı Program Otoritesi Kurumlar

Yıllık Program Otoritesi Kurumlar

Her bir sektör/alt sektör için tanımlanan Bakanlıklar, Yıllık Program Otoritesi yapısı içerisinde Lider Kurum olarak görev yapar. Lider Kurum, Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü’nün genel koordinasyonu altında,  ilgili mevzuat ve Avrupa Birliği Müktesebatı çerçevesinde Faaliyet Belgelerinin hazırlanması, teknik uygulaması, izlenmesi ve değerlendirilmesi ile desteklenecek proje ve faaliyetlere ilişkin olarak ilgili kurum ve makamlara gerekli bilgi, belge ve raporların aktarılması ve diğer görevlerin yerine getirilmesinden sorumludur.

IPAII döneminde, üstlenilen görev ve sorumlulukları ifa etmeye yönelik izleme yapısı 2015 itibariyle oluşturulmuş olup, bu yeni yapı çerçevesinde NIPAC sıfatıyla AB Bakanlığı tarafından Lider Kurumlar tarafından yapılacak izleme faaliyetlerinin koordinasyonu üstlenilecektir.
IPAII’ye yönelik olarak oluşturulan bu yapı çerçevesinde izleme faaliyetleri ilgili AB mevzuatı ve Çerçeve Anlaşmaya uygun olarak tesis edilen ve aşağıda ayrıntıları verilen izleme komitelerinin yanısıra, aktivite/aksiyon ve sözleşme düzeyinde gerçekleştirilecektir.

Katılım Öncesi Yardım (IPA) İzleme Komitesi  

Katılım Öncesi Yardım İzleme Komitesi, IPA altında yer alan bütün programların ve operasyonların uygulanmasının, finansman anlaşmalarında ve çok yıllık indikatif programlama dokümanlarında belirtilen amaç ve hedeflere ulaşma yolunda genel verimliliğini, kalitesini ve uygunluğunu sağlamakla yükümlüdür. Komite Ulusal Katılım Öncesi Yardım Koordinatörü ile Avrupa Komisyonunun eş-başkanlıklarında, Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Ulusal Otorite, Merkezi Finans ve İhale Birimi, Stratejik Koordinatör ve Program Otoritesi kurumlar ile ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinden oluşur. Komitenin sekretarya hizmetleri Avrupa Birliği Bakanlığı bünyesinde Mali İşbirliği Başkanlığınca yürütülür. 

2014-2020 yıllarını kapsayan IPAII döneminde de IPA İzleme Komitesi oluşturulması öngörülmüştür. Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü ile Avrupa Komisyonunun eş-başkanlığında, Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Merkezi Finans ve İhale Birimi, Ekonomik ve Sosyal Uyum Koordinatörü ile Çok Yıllı Program Otoritesi ve Yıllık Program Otoritesi kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinden oluşur. Uygun hallerde, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası finans sağlayıcı kurum ve kuruluşlar komiteye katılırlar. Komitenin sekretarya hizmetleri Avrupa Birliği Bakanlığı tarafından yürütülür. Komite yılda en az bir kere toplanır.

Komite, Katılım Öncesi Mali Yardımların etkinliği ve kalitesi ile sektör ve alt sektörler altında gerçekleştirilen tüm uygulamaların Finansman Anlaşmaları ve Türkiye Strateji Belgesinde belirlenen hedeflere uygunluğunu sağlamakla yükümlüdür. Bu amaca yönelik olarak, Komite yapacağı değerlendirmelerde Sektörel İzleme Komitelerince rapor edilen bilgileri esas alır.

Sektörel İzleme Komiteleri

IPA İzleme Komitesinde görüşülecek konuları, her bir sektör veya alt sektör düzeyinde ayrıntılı olarak ele almak ve sağlanan fonun etkin ve amacına uygun kullanımını temin etmek üzere sektör veya alt sektörlerle ilgili olarak sorumlu kurumlar tarafından Sektörel İzleme Komiteleri oluşturulması öngörülmüştür.

Sektörel İzleme Komitelerinin genel koordinasyonu Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü tarafından yerine getirilir. Bununla birlikte her bir Sektörel İzleme Komitesinin koordinasyonu ve sekretarya hizmetleri ilgili sektör veya alt-sektör sorumlusu kurum tarafından yürütülür.

Sektörel izleme komite toplantılarına ilgili Çok Yıllı Program Otoritesi Başkanı/Yıllık Program Otoritesi Başkanı tarafından başkanlık edilir. Sektörel izleme komitelerinin toplantı takvimleri Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü ile koordinasyon halinde belirlenerek Avrupa Komisyonuna bildirilir.  Sektörel İzleme Komiteleri yılda en az iki kere toplanır.

İzleme Araçları 

İlerleme ve İzleme Raporları 

Projelerin izlenmesinde kullanılan araçlardan biri de faydalanıcı kuruluşlar tarafından üçer aylık periyodlarla (yılda 4 kez) hazırlanan, proje ilerleme ve izleme raporlarıdır (PMR).

Bu raporlar kapsadıkları dönem itibariyle projede gerçekleştirilen/gerçekleştirilemeyen faaliyetlere ilişkin bilgiler ile varsa projede karşılaşılan sorunlar, riskler ve bu sorun ve risklere ilişkin çözüm önerileri içerir.

Yönlendirme Komitesi Toplantıları

İlgili projenin amaçlarına ulaşmasına ilişkin gelişmelerin değerlendirilmesi amacıyla yılda dört kez yararlanıcısı kuruluş öncülüğünde yapılan toplantılara NIPAC sıfatıyla Bakanlığımız temsilcilerinin yanı sıra MFİB ve ilgili kamu kurumları ile sektör temsilcileri, sivil toplum örgütleri katılım sağlamaktadır.

IPA döneminde tesis edilmiş olan  bu platform IPA II döneminde de fonksiyonel olarak, IPAII’nin yapısına da uygun biçimde “aktivite yönlendirme komiteleri” adıyla mevcudiyetini devam ettirecektir.

Sonuç Odaklı İzleme (ROM)

Avrupa Birliği Bakanlığı bünyesinde 2011 yılı başında, Sonuç Odaklı İzleme (ROM) Sistemi kurulmasına yönelik bir proje başlamıştır. Bu proje ile AB tarafından finanse edilen proje ve programlar, Avrupa Komisyonu tarafından uygulanmakta olan Sonuç Odaklı izleme metodolojisine uygun olarak izlenerek ilgililik, verimlilik, etkililik, sürdürülebilirlik kriterleri bakımından sektör bazında çıktılar da oluşturabilecek şekilde raporlar oluşmasına imkân sağlanmıştır.

Sonuç Odaklı İzleme çalışmaları, bir yandan değerlendirme çalışmalarına ışık tutacak bir yandan da 2014-2020 yıllarını kapsayan IPAII döneminde de devam edecektir.

Değerlendirme 

Değerlendirme, projelerin takip sürecinin ikinci safhasını oluşturur ve izlemeden elde edilen sonuçların yorumlandığı bir aşamadır.IPA I kapsamında yürütülen projelerin değerlendirme faaliyetleri de Avrupa Birliği Bakanlığı tarafından yürütülür.

İzleme ile operasyonel düzeyde karar vericilere veri/bilgi sağlanırken, değerlendirme ile stratejik düzeyde karar vericilere veri/bilgi sağlanır.

IPAII kapsamında, yukarıdaki tablolarda yer alan her bir program otoritesi kurum,  ilgili sektör veya alt sektör altındaki faaliyetlere ilişkin bir değerlendirme planı hazırlar. Bu planda değerlendirme faaliyetinin uygulamanın hangi aşamasında yapılacağı da belirtilir. Hazırlanan değerlendirme planlarından oluşan ülke değerlendirme planı Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü tarafından Avrupa Komisyonuna iletilir. Ülke değerlendirme planı kapsamında yapılan değerlendirme faaliyetlerinden elde edilen sonuçların uygulanmasına ilişkin süreç, Katılım Öncesi Yardım Ulusal Koordinatörü tarafından izlenir.