28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması

Faslın Kapsamı

Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslını tüketicinin korunması ve halk sağlığı olmak üzere iki ana başlığa ayırmak mümkündür.

Tüketicinin korunmasına yönelik düzenlemeler; ayıplı ürünler, yanıltıcı reklamların engellenmesi, tüketici kredileri, kapıdan satışlar ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan mesafeli satışlar gibi tüketiciyi doğrudan ilgilendiren pek çok konuyu düzenlemektedir. AB Tüketici Politikası, tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunmasının yanı sıra ürünlerin genel güvenliğini de kapsamaktadır. Genel ürün güvenliği ise piyasa arz edilmiş ürünlerin ilgili oldukları teknik mevzuatta belirtilen güvenlik şartlarını taşımaları ve dolayısıyla ürünlerin tüketici sağlığını tehdit etmemesini amaçlamaktadır.

Halk sağlığı ise bulaşıcı hastalıklar, kan ve kan bileşenleri, organ, doku ve hücre nakli, tütün mamullerinin kullanımdan doğan zararlar, elektromanyetik alanların insan sağlığına etkileri, kanser, beslenme, akıl sağlığı gibi alanları kapsamaktadır. Bu alt başlık tüketicinin korunmasından farklı olarak daha çok tavsiye kararları ile düzenlenmiştir.

28 No'lu müzakere başlığı olan Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslında Tanıtıcı Tarama Toplantısı 8-9 Haziran 2006 tarihinde, Ayrıntılı Tarama Toplantısı ise 6-7 Temmuz 2006 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.

Bu fasla dair açılış kriteri öngörülmemiş ve fasıl Portekiz Dönem Başkanlığında 19 Aralık 2007 tarihinde müzakereye açılmıştır. Müzakere Pozisyon Belgemize cevaben AB Ortak Tutum Belgesinde müzakerelerin geçici olarak kapatılabilmesi için Ek Protokolün tam olarak uygulanması şartı haricinde 5 adet kapanış kriteri getirilmiştir.

Kapanış Kriterleri

1. Türkiye, genel ürün güvenliği alanındaki mevzuatını gözden geçirmeli ve (tüketici indirimleri, haksız sözleşme hükümleri, mesafeli satışlar, kapıdan satışlar, fiyatlandırma, paket turlar, devre tatil, tüketici kredileri, ihtiyati tedbirler, mali hizmetlerin uzaktan pazarlanması ve haksız ticari uygulamalar da dâhil olmak üzere) tüketicinin korunmasına ilişkin mevzuatını AB’yle daha fazla uyumlu olacak şekilde değiştirmeli; RAPEX sisteminde yer almak için gereken araçlar gibi, bu mevzuat değişikliklerini doğru uygulayabilmesi için yeterli idari yapıları ve uygulama kapasitesini üyelik tarihi itibarıyla oluşturacağını göstermelidir.

2. Türkiye, kan ve kan bileşenleri, izlenebilirlik gereklilikleri, ciddi ters reaksiyonların ve olayların bildirimi ve kanla ilgili tesislerin kalite sistemine dair teknik şartları düzenleyen uygulama Direktiflerini iç hukuka aktarmaya yönelik mevzuatı kabul etmelidir. Türkiye, bu mevzuatın doğru uygulanmasını ve yürütülmesini sağlayacak yeterli idari kapasiteyi üyelik tarihi itibarıyla oluşturacağını göstermelidir.

3. Türkiye, 30 yıllık kayıt tutma süresi, üreme hücreleri, ciddi ters reaksiyonların ve olayların bildirimi, verilerin korunması ile doku ve hücrelerin işlenmesi ve test edilmesine dair standart işletim prosedürleri başta olmak üzere, doku ve hücrelerle ilgili AB müktesebatının iç hukuka aktarılmasına yönelik mevzuatı kabul etmelidir. Türkiye, bu mevzuatın doğru uygulanmasını ve yürütülmesini sağlayacak yeterli idari kapasiteyi üyelik tarihi itibarıyla oluşturacağını göstermelidir.

4. Türkiye, özellikle yüksek zifir oranları ve dumansız tütün üzerinde odaklanarak, tütün mamullerinin düzenlenmesi hakkındaki AB müktesebatının ve ayrıca tütün mamulleri reklamları hakkındaki AB müktesebatının iç hukuka aktarılmasında kayda değer ilerleme kaydetmelidir.

5. Türkiye, Erken Uyarı ve Yanıt Sistemi’ne (EWRS) katılım dâhil olmak üzere, bulaşıcı hastalıklar alanında AB raporlama ve koordinasyon yükümlülüklerini yerine getirmek için gerekli kurumsal ve idari kapasiteyi üyelik tarihi itibarıyla oluşturacağını göstermelidir.

Fasıl Kapsamında Yapılan Çalışmalar

Teknik mevzuat uyumu çalışmaları kapsamında genel ürün güvenliğine ilişkin hususlar iç hukukumuzda yer almaktadır. AB mevzuatında kaydedilen gelişmelere uyum sağlanması amacıyla yeni Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu Tasarı taslağına ilişkin çalışmalar devam etmektedir.

Tüketicinin korunması alanında, AB mevzuatında yapılan yenilik ve değişikliklere tam uyum sağlanması ve tüketiciyi koruyucu ek tedbirler alınması amacıyla tüketici kanunu yenilenmiş ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 28 Kasım 2013 tarih ve 28835 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Söz konusu Kanun 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İkincil mevzuat çalışmaları tamamlanmış olup, 23 yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Kan ve Kan Ürünleri Kanunu, 2 Mayıs 2007 tarihli Resmi Gazetede, Yönetmelik ise 4 Aralık 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Böylece bu alandaki AB mevzuatına büyük oranda uyum sağlanmıştır. Ayrıca, Ulusal Kan ve Kan Ürünleri Rehberi Temmuz 2009’da yayımlanmıştır. Söz konusu Rehber, Avrupa Konseyi tarafından yapılan değişikliklere uyum sağlanması amacıyla Haziran 2011’de güncellenmiştir. 2009 Aralık tarihinden itibaren bütün kan merkezleri lisanslanmaya başlanmıştır. Bu alandaki idari kapasitenin geliştirilmesi amacıyla 2008 Mali İşbirliği Programı kapsamında bir proje kabul edilmiş olup 2014 Nisan ayında tamamlanmıştır. 2010 programlamasında, ülkemizde kan bağışı konusunda toplumun bilinçlendirilmesine ilişkin bir proje daha yer almaktadır. Söz konusu Proje, 2014 yılı Ocak ayı itibariyle uygulanmaya başlamıştır.

“İnsan Doku ve Hücreleri ile Bunlarla İlgili Merkezlerin Kalite ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik” 27.10.2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Doku ve hücrelere ilişkin kapanış kriterinin karşılanması amacıyla 2009 programlamasında bir proje kabul edilmiştir. Söz konusu Proje, 2014 yılı Ocak ayı itibariyle uygulanmaya başlamıştır.  - Tütün ürünleri ile ilgili kapanış kriteri çerçevesinde, yönetmelik değişikliği yapılarak 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren zifir oranları konusunda uyum sağlanmıştır. Yine aynı düzenleme ile ağızdan kullanım için tütünün (oral tobacco) piyasaya arzı yasaklanmıştır. “Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 27 Şubat 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Ayrıca, tütün mamulleri ve alkollü içkilere yönelik satış ve sunum esaslarının düzenlendiği “Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” de 7 Ocak 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Pozitif Gündem çerçevesinde, Avrupa Komisyonunun Genişleme ve Komşuluk Politikasından Sorumlu Üyesi Sayın Stefan Füle’nin 29 Ekim 2012 tarihli mektubu ile tütüne ilişkin teknik kapanış kriterinin Türkiye tarafından karşılandığı bildirilmiştir.

Bulaşıcı hastalıklar ile ilgili olarak bu hastalıkların takibi ve kontrolüne ilişkin esasları düzenleyen yönetmelik Mayıs 2007’de yayımlanmıştır. Bulaşıcı Hastalıklar Yönetmeliğinde 2 Nisan 2011 tarihinde değişikliğe gidilmiştir. Böylece AB mevzuatında yer alan ancak Bulaşıcı Hastalıklar Yönetmeliğindeki Bildirime Esas Hastalıklar Listesinde yer verilmemiş hastalıklar listeye eklenmiştir.  Türkiye-AB Mali İşbirliği Programları kapsamında bu alandaki idari kapasitenin geliştirilmesi amacıyla 3 adet proje yürütülmüştür. 2008 programlamasında yer alan son proje ile erken uyarı ve cevap sistemini oluşturmak için kapasitenin artırılması hedeflenmiştir. Söz konusu Proje 2014 yılı Nisan ayı itibariyle tamamlanmıştır. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu bünyesinde Erken Uyarı Cevap sisteminin yönetim merkezi inşası tamamlanmış ve hizmete alınmıştır. Sağlık Bakanlığı, 2012 yılı Haziran ayından itibaren “olay bazlı sürveyans çalışmalarını” başlatmıştır.

Ayrıca 2008 Ulusal Programı yükümlülükleri arasında yer alan “İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyonun Olumsuz Etkilerinden Çevre ve Halkın Sağlığının Korunmasına Yönelik Alınması Gereken Tedbirlere İlişkin Yönetmelik” 24.07.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

“Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik”  3 Aralık 2011 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile yolcuların uçağa kabul edilmediği, uçuşlarının iptal edildiği ve uçuşlarının ertelendiği durumlardaki asgari haklarını belirleyen AB mevzuatına uyum sağlanması amaçlanmıştır.

28 No'lu Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı ile ilgili broşür için tıklayınız.

Avrupa Komisyonu Bünyesinde İlgili Birim

Tüketicinin ve sağlığın korunması, Sağlık ve Gıda Güvenliği Genel Müdürlüğü (DG Health and Food Safety) ile Adalet ve Tüketiciler Genel Müdürlüğünün (DG Justice and Consumers) sorumluluk alanında yer almaktadır.

İlgili birimlere ilişkin ayrıntılı bilgi için:

http://ec.europa.eu/health/index_en.htm

http://ec.europa.eu/consumers/index_en.htm

Tarama Toplantıları

Tanıtıcı Tarama Toplantısı Sunuşları (8-9 Haziran 2006)
Ayrıntılı Tarama Toplantısı Sunuşları (6-7 Temmuz 2006)
Tarama Toplantılarında Avrupa Komisyonunun Sorularına Verilen Cevaplar
Tarama Raporu

İlgili Projeler