Vize Serbestisi Diyaloğu

Ülkemiz ile Avrupa Birliği (AB) arasında başlatılan Vize Serbestisi Diyaloğu, kısa süreli ziyaretlerde vatandaşlarımıza uygulanan Schengen vizesinin kaldırılmasını amaçlamaktadır. Vize Serbestisi Diyaloğu tamamlandığında biyometrik pasaport sahibi tüm vatandaşlarımız, Schengen ülkelerine iş, ailevi ya da turistik amaçlı kısa süreli ziyaretlerinde (180 gün içinde 90 güne kadar) vizesiz seyahat edebilecektir. Schengen vizesi, İrlanda hariç tüm AB üyesi ülkeler için geçerlidir. İsviçre, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn AB üyesi olmamakla birlikte Schengen sistemine dâhildir.

Ülkemiz ile Avrupa Birliği (AB) arasında 16 Aralık 2013 tarihinde Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması ile eş zamanlı olarak başlatılan Vize Serbestisi Diyaloğu, Vize Serbestisi Yol Haritası üzerinden yürütülmektedir. Vize Serbestisi Yol Haritasında yer alan ve karşılanması beklenen hususlar, 72 kriter olarak sıralanmaktadır. Söz konusu kriterler, beş tematik grupta toplanmaktadır:

• Belge Güvenliği
• Göç Yönetimi
• Kamu Düzeni ve Güvenliği
• Temel Haklar
• Düzensiz Göçmenlerin Geri Kabulü

Esas itibari ile Vize Serbestisi Yol Haritası, seyahat belgelerinin (pasaport vb.) güvenliği, göç yönetimi, kamu düzeni ve güvenliği ile temel haklar gibi vize serbestisi ve Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması’nın uygulanmasıyla ilgili kurallar ve yükümlülükler içermektedir. Bu bağlamda, Yol Haritasında;

• Belge güvenliği konusunda, pasaportların AB standartlarına uygun olarak hazırlanması (biyometrik pasaport), pasaport, kimlik kartı ve diğer benzeri belgelerin güvenliğinin temin edilmesi,
• Göç yönetimi konusunda, sınırlarda yeterli kontrol ve gözetimin sağlanması, uluslararası koruma ve yabancılarla ilgili işlemlerde AB müktesebatına uyum ve etkili uygulamanın gerçekleştirilmesi,
• Kamu düzeni ve güvenliği konusunda, örgütlü suçlar, terör ve yolsuzlukla mücadele edilmesi ve bu suçların önlenmesi, bu kapsamda terörizmin finansmanı, insan ticareti ve siber suçlara ilişkin AB müktesebatına uyum sağlanması, cezai konularda adli işbirliği yapılması, kişisel verilerin korunması,
• Temel haklar konusunda, temel hak ve özgürlüklerin korunması, ayrımcılık yasağı,  seyahat ve kimlik belgelerine erişim ile mülteciler ve vatansızların kimlik belgelerine erişimi,
• Düzensiz göçmenlerin geri kabulü konusunda, geri kabul hakkında bazı kriterler yer almaktadır.

Vize Serbestisi Yol Haritasında yer alan söz konusu 72 kriter konu itibariyle Adalet, Özgürlük ve Güvenlik başlıklı 24. Fasıl konuları (göç, sınır yönetimi konuların yanısıra, adli işbirliği, polis işbirliği, uyuşturucu ile mücadele dahil) ve Yargı ve Temel Haklar başlıklı 23. Faslın da bazı önemli konularını kapsamaktadır. Bu kapsamda, Vize Serbestisi Diyaloğu süreci, vatandaşlarımıza vizesiz seyahat imkânı sağlanmasının ötesinde, AB’ye katılım sürecimiz için de önem teşkil etmektedir.

Yol Haritasında yer alan yukarıda kayıtlı koşulların büyük bir kısmı, başta 6458 sayılı “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu” olmak üzere, ilgili mevzuatımızda gerçekleştirilen düzenlemeler ve iyileştirmelerle esasen karşılanmış bulunmaktadır.

Vize Serbestisi Diyaloğunun tamamlanmasına yönelik çalışmalar ve bu çerçevede AB tarafı ile yapılan görüşmeler, Dışişleri Bakanlığımız AB Başkanlığı eşgüdümünde başta Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı olmak üzere ilgili kurumlarımızca yürütülmektedir. Kalan kriterlere ilişkin kurumlarımızın çalışmaları devam etmektedir.

AB Komisyonu, 4 Mayıs 2016 tarihinde yayımladığı Vize Serbestisi Diyaloğu hakkındaki son raporu ile Türkiye’nin Vize Serbestisi Yol Haritasında yer alan 72 kriterin 65’ini tamamen karşıladığını teyit etmiştir.  Bahse konu çalışmaların neticesinde AB Komisyonu, 8 Aralık 2018 tarihinde kalan kriterler arasında yer alan AB ve ICAO standartlarıyla uyumlu pasaportların basımına ilişkin yükümlülüğün karşılandığını teyit etmiştir. Bu çerçevede vize serbestisi için 72 kriterden karşılanması gereken 6 kriter kalmıştır.

Buna ilaveten, Europol ile işbirliği anlaşmanın akdedilmesi ve uygulanması kriteri kapsamında, AB Komisyonu ile “Ağır Suçlar ve Terörizmle Mücadele Konusunda Europol ile yetkili Türk Makamları Arasında Kişisel Verilerin Değişimine Dair Türkiye-AB Anlaşması” müzakereleri devam etmektedir.

Biyometrik pasaportlar ve Europol ile operasyonel işbirliği konularındaki ilerlemeler Komisyonun 29 Mayıs 2019 tarihli Türkiye Raporu’nda da vurgulanmıştır. Söz konusu 2019 Türkiye Raporu, biyometrik pasaportların AB standartlarıyla uyumlu olduğunu teyit etmektedir.

Vize Serbestisi Diyaloğu süreci başarıyla tamamlandığında, (AB) 2018/1806 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünde değişiklik yapılarak; sözkonusu değişiklikle ülkemiz, söz konusu Tüzüğün ekinde yer alan ve vize uygulanacak ülkelerin yer aldığı negatif listeden vize muafiyetine sahip ülkelerin bulunduğu pozitif listeye alınacak ve vatandaşlarımız için vize muafiyeti gerçekleşmiş olacaktır.

16 Aralık 2013 tarihinde imzalanan Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması için tıklayınız.

16 Aralık 2013 tarihinde imzalanan Vize Serbestisi Diyaloğu Mutabakat Metni ve Meşruhatlı Yol Haritası için tıklayınız.

18 Eylül 2019 tarihinde yayımlanan 2019/19 sayılı ve “AB ile Vize Serbestisi Diyaloğu Süreci” konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi için tıklayınız.