AYM ve Sınır Ötesi İşbirliği Programları

AB’nin Sınır Ötesi İşbirliği Programları kapsamında yeşil dönüşüm alanında geliştirilen projelere destek verilmektedir. Bu çerçevede, yerel ve bölgesel yönetimler, eğitim ve öğretim kurumları, sivil toplum kuruluşları ve meslek odaları gibi kar amacı gütmeyen kurum ve kuruluşların yanı sıra, sınırlı olmakla beraber özel sektör kuruluşları ve KOBİ’lerin belirlenen öncelik alanlarında diğer katılımcı ülkelerdeki muhataplarıyla ortaklaşa olarak uyguladıkları projelere finansman ve hibe desteği sağlanmaktadır.

“Bulgaristan-Türkiye IPA Sınır Ötesi İşbirliği Programı”  kapsamında, 2007-2013 döneminde, yeşil gündemle bağlantılı toplam 26 proje uygulanmış, bu projelere yaklaşık 6 milyon avro fon tahsis edilmiştir. Programın 2014-2020 döneminde çevrenin korunması önceliği kapsamında Edirne ve Kırklareli illerimizde toplam 30 projeye yaklaşık 11 milyon avro tutarında destek sağlanmıştır. 2021-2027 döneminde Programın toplam bütçesi 34,5 milyon avro olup, “daha yeşil ve düşük karbon tüketen bir Avrupa” önceliği kapsamındaki enerji verimliliği ve kaynakların verimli kullanıldığı döngüsel ekonomiye geçiş konusunda proje sunacak KOBİ’lere 6,6 milyon avro fon sağlanacaktır.

Ülkemizin katılım sağladığı diğer bir sınır ötesi işbirliği programı olan “Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı”nın öncelik alanları arasında “daha yeşil ve düşük karbon tüketen bir Avrupa” hedefi bulunmaktadır. Türkiye'nin yanı sıra Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Ukrayna ve Yunanistan olmak üzere 7 katılımcı ülkenin yer aldığı, 2007-2013 döneminde 38 milyon avro bütçe ayrılan Programda, yeşil gündem kapsamında Türk koordinatör ve ortakların dahil olduğu toplam bütçesi 11,1 milyon avro olan 18 proje uygulanmıştır. 2014-2020 döneminde toplam bütçesi 53,9 milyona avroya ulaşan program kapsamında çevrenin korunması önceliği altında Türk ortaklı toplam 12 projeye 6,53 milyon avro finansman sağlanmıştır. Programın 2021-2027 dönemi bütçesi 94 milyon avro olup bütçenin yaklaşık 24 milyon avroluk kısmı “daha yeşil ve düşük karbon tüketen bir Avrupa önceliğine” ayrılmıştır. 4 Temmuz 2023 tarihinde sona eren birinci teklif verme çağrısı kapsamında ilgili öncelik altındaki projelere 22 milyon avro tahsis edilmiştir. İkinci teklif çağrısı ise 2024 yılının ikinci yarısında duyurulmuştur.

Öte yandan, “Akdeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı”, ülkemizin 2021-2027 döneminde ilk kez katıldığı, sınır ötesi etkisi bulunan projelere finansman sağlayan çok ülkeli bir programdır. Programa ülkemiz dışında Fransa, Yunanistan, İtalya, Malta, Portekiz, İspanya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Cezayir, Mısır, İsrail, Filistin, Ürdün, Lübnan ve Tunus katılım sağlamaktadır. 2021-2027 döneminde toplam bütçesi 281 milyon avro olan program, AB’nin en yüksek bütçeli sınır ötesi işbirliği programlarındandır. Program kapsamında 2021-2027 yılları arasında daha yeşil, sıfır karbon ekonomisine doğru daha düşük karbon tüketimine yönelen ve dirençli bir Akdeniz öncelik alanına 96 milyon avro kaynak tahsis edilecektir. Programın ilk teklif verme çağrının 2023 yılı Aralık ayında duyurulmuştur. Teklif çağrısı bütçesi 103 milyon olup, “daha yeşil ve düşük karbon tüketen bir Avrupa” önceliğine ise 43 milyon avro destek verilecektir.