30) Dış İlişkiler

Son Güncelleme: 15 Kasım 2022

Faslın Kapsamı

Dış İlişkiler Faslı Birliğin üçüncü ülkeler ve uluslararası örgütlerle olan ekonomik ve ticari ilişkileri ile uluslararası işbirliği ve yardıma ilişkin düzenlemeleri kapsamaktadır. 

Bu alandaki müktesebat, esas olarak ulusal hukuka aktarılması gerekmeyen ve doğrudan bağlayıcılığı olan AB mevzuatından oluşmaktadır. Dolayısıyla, Avrupa Birliği üyesi tüm ülkelerin Birliğin taraf olduğu bu düzenlemeleri aynen kabul etmesi ve bunların getirdikleri yükümlülükleri yerine getirmesi gerekmektedir. 

Birliğin aday ülkelerden beklentisi, üçüncü ülkelere yönelik politikaların ve uluslararası örgütlerdeki tutumların, Birliğin ve üye ülkelerin politika ve tutumlarıyla aşamalı olarak bağdaştırılmasıdır.

30 No’lu müzakere başlığı olan Dış İlişkiler Faslında Tanıtıcı Tarama Toplantısı 10 Temmuz 2006 tarihinde, Ayrıntılı Tarama Toplantısı ise 13 Eylül 2006 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Açılış Kriterleri

Dış İlişkiler Faslına ilişkin Tarama Sonu Raporu resmi olarak iletilmemiştir. Gayri resmi bilgilere göre 1 adet açılış kriteri öngörülmektedir. Türkiye, Gümrük Birliği istişare mekanizmasından tam olarak yararlanmalıdır. Bu çerçevede, başta Dünya Ticaret Örgütü olmak üzere mal ticaretine yönelik çok taraflı müzakerelerde Türkiye’nin tutumunun Avrupa Topluluğu ile uyumlu hale getirilmesini teminen istişarelerde bulunmalıdır.

Fasıl Kapsamında Yapılan Çalışmalar

Bugüne kadar, ülkemizce 33 adet STA imzalanmış olup bunlardan Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleriyle akdedilmiş olan 11 adet STA, bu ülkelerin AB üyelikleri nedeniyle feshedilmiştir. Geriye kalanlardan 18 adet STA  hâlihazırda yürürlüktedir. Suriye ile imzalanan STA askıya alınmıştır. 4 STA ise iç onay süreçlerinin tamamlanmasını müteakip yürürlüğe girecektir.  Ayrıca Gana ile STA müzakereleri tamamlanmış olup, yakın zamanda imzalanması hedeflenmektedir.

Bununla beraber, 14 ülke/ülke STA müzakereleri devam etmektedir. Ayrıca, 10 ülke/ülke grubu nezdinde de STA müzakerelerine başlama girişiminde bulunulmuştur.

AB’nin Ortak Ticaret Politikasına uyum kapsamında, 4 Kasım 2011 tarihinde imzalanan Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına İlişkin Bölgesel Sözleşme 1 Şubat  2014 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Ayrıca, AB’nin az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere tek taraflı olarak tercih kullandırdığı (bahse konu ülkelerden yapılan ithalatın daha düşük vergilerle ithal edilmesi yoluyla o ülkelerin ihracatının teşvik edilmesi) yeni Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) 31 Aralık 2013 tarihli ve 28868 sayılı Resmî Gazete - 2. Mükerrer ’de İthalat Rejimi Kararına Ek Karar ve Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine İlişkin Tebliğ ile istisnalar dışında eşya ve ülke bazında üstlenilmiştir.

Kalkınma politikası ve insani yardım konusunda Türkiye, önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Türkiye, 1 Temmuz 2014 tarihinde Birleşmiş Milletler İnsani Yardım İşleri Koordinasyon Ofisi (OCHA) Donör Destek Grubu üyesi olmuştur.

Türkiye kalkınma yardımlarını Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) eliyle yürütmektedir.

Türkiye’nin insani yardımları sadece ikili düzeyde gerçekleşmemiş, yardımların BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi (OCHA) ve Dünya Gıda Programı (WFP) gibi uluslararası örgütler aracılığıyla da yapılmasına gayret gösterilmiştir. Bu durum, dış insani yardımlarımıza uluslararası bir boyut da kazandırmış ve bu alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlarla işbirliğimiz de arttırılmıştır. Nitekim Dünya Gıda Programı, ülkemizi “yükselen donör” olarak nitelendirmiştir. Ayrıca UNDP, bölge ofisini Bratislava’dan İstanbul’a taşıma kararı almıştır. 

Avrupa Komisyonu Bünyesinde İlgili Birim

Ticaret Genel Müdürlüğü (DG Trade), İnsani Yardım ve Sivil Koruma Genel Müdürlüğü (DG Humanitarian Aid and Civil Protection) ile Uluslararası Ortaklıklar (DG International Partnerships) Avrupa Birliği’nde fasıl kapsamında ilgili birim olarak faaliyet göstermektedir.

Genel Müdürlüklerle ilgili ayrıntılı bilgi için:

https://policy.trade.ec.europa.eu/index_en

https://ec.europa.eu/info/departments/european-civil-protection-and-humanitarian-aid-operations_en

http://ec.europa.eu/europeaid/home_en

Tarama Toplantıları:
Tanıtıcı Tarama Toplantısı Sunuşları (10 Temmuz 2006)
Ayrıntılı Tarama Toplantısı Sunuşları (13 Eylül 2006)
Tarama Toplantılarında Avrupa Komisyonunun Sorularına Verilen Cevaplar    (PDF Format - 623 KB)