6) Şirketler Hukuku
Son Güncelleme: 30 Eylül 2019
Faslın Kapsamı
Şirketler Hukuku mevzuatı, şirketler ile muhasebe ve denetime ilişkin mevzuat olmak üzere iki ana unsurdan oluşmakta olup; şirket düzenlemelerine ilişkin kurallar, şirketlerin tescili, birleşmesi, bölünmesi, butlan sebepleri, şubeleri, ortakları ve alacaklarına ilişkin genel ilkeleri düzenlemektedir. Muhasebe ve denetim alanındaki kurallar ise, anonim ve limited şirketlerin bilanço esasları, finansal raporlama ilkeleri, denetim ve muhasebe esaslarını düzenler.
6 No'lu Şirketler Hukuku faslında Tanıtıcı Tarama Toplantısı 21 Haziran 2006, Ayrıntılı Tarama Toplantısı ise 20 Temmuz 2006 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. AB Dönem Başkanlığı bu fasılda 1 adet açılış kriterini Türkiye'ye iletmiştir.
Açılış Kriteri
“Türkiye, şirketler hukuku ve mali raporlama alanlarında mevzuat uyumu açısından tüm gerekli değişiklikleri ve aynı zamanda doğru uygulama mekanizmalarını da içermesi gereken detaylı bir stratejiyi Komisyona sunar. Strateji, bu alanların hepsini kapsayacak şekilde, bu başlıktaki müktesebata daha ileri düzeyde uyum sağlanması amacıyla hedef tarihleri saptanmış detaylı planlar ve bununla birlikte kurumsal kapasite oluşturma tedbirlerini de içermelidir.”
Söz konusu açılış kriteri çerçevesinde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile yapılan çalışmalar sonucunda bu fasıl altındaki müktesebat uyum ve uygulamasına yönelik olarak detaylı bir “Strateji Belgesi” hazırlanarak Komisyona sunulmuştur. Komisyona sunulan strateji belgesi yeterli bulunmuş, bunun üzerine 17 Haziran 2008 tarihinde düzenlenen Türkiye-AB Hükümetler arası Katılım Konferansı ile fasıl müzakerelere açılmıştır.
Müzakerelerin geçici olarak kapatılabilmesi için Ek Protokolün tam olarak uygulanmasına ilişkin kriter haricinde 5 adet kapanış kriteri getirilmiştir.
Kapanış Kriterleri
1. Türkiye, AB müktesebatına uyumu sağlamak için Türk Ticaret Kanunu Tasarısını. Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Tasarısını ve diğer ilgili mevzuatı kabul etmelidir.
2. Türkiye, Sermaye Piyasası Kanununu ilgili AB müktesebatı ile uyumlu olarak değiştirmelidir.
3. Türkiye, muhasebe, mali raporlama ve denetime ilişkin mevzuatının, ikincil düzenlemeler de dahil olmak üzere, AB müktesebatı ile tam uyumunu sağlamalıdır.
4. Türkiye, denetim standartlarının ve etiğin belirlenmesinde, kamu gözetimi sistemi kapsamında bağımsız denetçilerin ve denetim şirketlerinin yetkilendirilmesinde ve kalite güvencesi çerçevesinde faaliyetlerinin izlenmesinde tek başına en üst yetkili otorite olarak Türkiye Denetim Standartları Kurumu’nu kurmalıdır.
5. Türkiye, Şirketler Hukuku faslına ilişkin AB müktesebatını doğru şekilde uygulamak için idari kapasitesini güçlendirmelidir.
Fasıl Kapsamında Yapılan Çalışmalar
Strateji Belgesinde yer alan taahhütlerimiz çerçevesinde aşağıdaki gelişmeler sağlanmıştır:
Türk Ticaret Kanununa (TTK) ilişkin kapanış kriteriyle ilgili olarak Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun, 14.02.2011 tarihli ve 27846 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Her iki Kanun da 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
6102 sayılı TTK’nın daha verimli bir yapıda hizmet vermesi ve özellikle bazı maddeler hakkında kamuoyunda oluşan değişiklik talepleri nedeniyle, Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe gireceği 1 Temmuz 2012 tarihine kadar bir çalışma yürütülmüştür. Bu çerçevede “6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanunun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 30.6.2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Söz konusu kanunda yapılan değişiklikler ile mevcut hapis cezalarının önemli bir kısmı para cezasına dönüştürülmüş, şirketlerin web sayfasında yayımlamaları gereken bilgilerin kapsamı daraltılmış ve bağımsız denetime ilişkin bazı hususlar düzenlenmiştir TTK’ya dayalı ikincil mevzuata ilişkin uyum çalışmaları ise halen devam etmektedir.
Sermaye Piyasası Kanununa dair kapanış kriteri çerçevesinde 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu 30 Aralık 2012 tarihli ve 28513 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Söz konusu Kanun’un özellikle “Halka Açık Ortaklıklar” konulu İkinci Kısım 3. Bölümü Şirketler Hukuku Faslı kapsamında değerlendirilmektedir. Yeni Kanun, sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişine ve gelişmesine yönelik gerekli düzenlemeleri içermektedir. Kanun ile aynı zamanda yatırımcıların haklarının korunması için sermaye piyasasının düzenlenmesi ve denetlenmesi amaçlanmaktadır. Söz konusu Kanun'a dayalı ikincil düzenlemelere ilişkin AB uyum çalışmaları devam etmektedir.
Kamu gözetimi, muhasebe ve denetim standartları alanında tek otorite oluşturulmasına ilişkin kapanış kriteri kapsamında, 2 Kasım 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu lağv edilerek söz konusu kurum kurulmuştur. Kurumun, uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturma ve yayımlama, bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlama, denetim standartlarını belirleme, bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirme ve faaliyetlerini denetleme ile bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapma yetkileri bulunmaktadır.
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu1606/2002 sayılı Avrupa Komisyonu Tüzüğü kapsamında, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standards Board-IASB) tarafından yayımlanan standartlar değiştirildikçe veya yeni standart yayımlandıkça, yayımlanan değişiklikleri ve standartları kabul etmektedir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile elektronik ortamda hukuki işlem tesis edebilme, yatırım ve iş yapma ortamının iyileştirilmesi, kayıt dışılığın önlenmesi ve bilgi toplumu hizmetlerinin gereklerine uyum sağlanması için Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) projesi yürütülmektedir. Merkezi Sicil Kayıt Sistemi ile ticaret siciline kayıt zorunluluğu bulunan; sermaye şirketleri, kooperatifler, şahıs işletmeleri, yabancı şirketlerin Türkiye şubeleri, dernek ve vakıf işletmelerinin kayıtlarının elektronik ortamda merkezi bir ticaret sicili kayıt sisteminde tutulması hedeflenmektedir.
Kamu Gözetimi ve Denetimi Kurumunun kurulması ile 4 No’lu kapanış kriterinin karşılandığı belirtilmiş olup, Komisyonun bu Fasıldaki mevzuat uyum tablolarına ilişkin yazılı görüşlerinin değerlendirilmesi çalışmaları devam etmektedir.
Avrupa Komisyonu Bünyesinde İlgili Birim
Şirketler hukuku ve kurumsal yönetim kuralları ile muhasebe ve denetim kurallarının uyumlaştırılması, Mali İstikrar, Mali Hizmetler ve Sermaye Piyasaları Birliği Genel Müdürlüğü (DG Financial Stability, Financial Services and Capital Markets Union) ve Adalet ve Tüketiciler Genel Müdürlüğünün (DG Justice and Consumers) sorumluluk alanında yer almaktadır.
İlgili birimlere dair ayrıntılı bilgi için:
http://ec.europa.eu/finance/auditing/index_en.htm
http://ec.europa.eu/finance/company-reporting/index_en.htm
http://ec.europa.eu/justice/civil/company-law/index_en.htm
Tarama Toplantıları
Tanıtıcı Tarama Toplantısı Sunuşları (21 Haziran 2006)
Ayrıntılı Tarama Toplantısı Sunuşları (20 Temmuz 2006)
Tarama Toplantılarında Avrupa Komisyonunun Sorularına Verilen Cevaplar
Tarama Raporu
