Katılım Müzakerelerinde Mevcut Durum

Son Güncelleme: 23 Ocak 2024

Tablo formatına erişmek için tıklayınız

Türkiye’nin AB’ye katılım müzakereleri, 3 Ekim 2005 tarihinde başlamıştır. Aynı tarihte, müzakerelerin usul ve esaslarını belirleyen "Müzakere Çerçeve Belgesi" de kabul edilmiştir. Türkiye’nin AB’ye katılım müzakereleri, Müzakere Çerçeve Belgesi doğrultusunda, 35 fasıl üzerinden yürütülmekte olup, toplumsal yaşamın hemen her alanını kapsamaktadır. Öte yandan, 34. Kurumlar ve 35. Diğer Konular fasılları, müzakerelerin en son aşamasında ele alınmaktadır. 

Müzakere sürecinde fasıllar, aday ülkelerin AB Konseyi tarafından belirlenen açılış kriterlerini yerine getirme durumuna göre açılmakta ve yine her fasıl için Konsey tarafından belirlenen kapanış kriterlerini yerine getirme durumuna göre geçici olarak kapatılmaktadır. Üye ülkelerden yalnızca birinin bile olumsuz görüş beyan etmesi, fasılların açılmasını veya kapatılmasını engelleyebilmektedir.

Müzakerelerin ilk aşamasını tarama toplantıları oluşturmaktadır. İlk tarama toplantısı, 20 Ekim 2005 tarihinde “Bilim ve Araştırma” faslı için, son tarama toplantısı da 13 Ekim 2006 tarihinde “Yargı ve Temel Haklar” faslı için yapılmıştır.

Tarama süreci devam ederken, 12 Haziran 2006 tarihindeki Hükümetlerarası Konferans’ta (HAK), “Bilim ve Araştırma” faslı müzakerelere açılmış ve bahse konu fasıl geçici olarak kapatılmıştır.

Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerinde, halihazırda 16 fasıl müzakereye açılmış olup, bir tanesi geçici olarak kapatılmıştır. 

Müzakereye Açılan 16 Fasıl:

 25) Bilim ve Araştırma (müzakerelere geçici olarak kapatılmıştır) (Avusturya, 12.06.2006)

20) İşletme ve Sanayi Politikası (Almanya, 29.03.2007)

18) İstatistik (Almanya, 26.06.2007)

32) Mali Kontrol (Almanya, 26.06.2007)

21) Trans-Avrupa Ağları (Portekiz, 19.12.2007)

28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması (Portekiz, 19.12.2007)

6)   Şirketler Hukuku (Slovenya, 17.06.2008)

7)   Fikri Mülkiyet Hukuku (Slovenya, 17.06.2008)

4)   Sermayenin Serbest Dolaşımı (Fransa, 19.12.2008)

10)  Bilgi Toplumu ve Medya (Fransa, 19.12.2008)

16)  Vergilendirme (Çek Cumhuriyeti, 30.06.2009)

27)  Çevre (İsveç, 21.12.2009)

12)  Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı (İspanya, 30.06.2010)

22)  Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu (Litvanya,05.11.2013)

17)  Ekonomik ve Parasal Politika (Lüksemburg, 14.12.2015)

33)  Mali ve Bütçesel Hükümler (Hollanda, 30.06.2016)

14 fasıl, AB Konseyi ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) siyasi nitelikli engellemeleri nedeniyle bloke edilmiş durumdadır. 11 Aralık 2006 tarihli AB Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi’nde alınan karar uyarınca, Ek Protokol’ün uygulanması 8 fasıl için açılış kriteri, diğer tüm fasıllar için ise kapanış kriteri olarak belirlenmiştir. Bu nedenle 25. Bilim ve Araştırma faslından sonra müzakerelere açılan hiçbir fasıl, geçici olarak dahi kapatılamamıştır.

Söz konusu kararda, “Konsey, Türkiye, Gümrük Birliği’ni Kıbrıs da dahil olmak üzere on üye ülkeyi kapsayacak şekilde genişleten AB-Türkiye Ortaklık Anlaşması’nın Ek Protokolü’nde yer alan taahhütlerini yerine getirene kadar, Türkiye’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’ne getirdiği kısıtlamalarla ilgili sekiz faslın müzakerelerinin askıya alınmasına ve diğer fasılların kapanmamasına karar vermiştir” ifadesi yer almaktadır.

11 Aralık 2006 tarihli Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi Kararı Çerçevesinde Askıya Alınan Fasıllar:

1)  Malların Serbest Dolaşımı

3)  İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi

9)  Mali Hizmetler

11) Tarım ve Kırsal Kalkınma

13) Balıkçılık

14) Taşımacılık Politikası

29) Gümrük Birliği

30) Dış İlişkiler

Ayrıca GKRY, 8 Aralık 2009 tarihli Genel İşler Konseyi toplantısında, 6 fasılda ilerleme kaydedilmesini tek taraflı olarak bloke ettiğini ve ilişkilerin normalleşmesi şartına bağladığını beyan etmiştir.

GKRY’nin Tek Taraflı Bloke Ettiği Fasıllar:

2) İşçilerin Serbest Dolaşımı

15) Enerji

23) Yargı ve Temel Haklar

24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik

26) Eğitim ve Kültür

31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası

Öte yandan, Türkiye için 33 fasıldaki tarama süreci 2006 yılında sona ermiş olmasına rağmen, 8 faslın tarama sonu raporu Konsey’de beklemektedir. Tarama sonu raporlarının Konsey tarafından onaylanmamış olması, bu fasıllardaki muhtemel açılış kriterlerinin resmi olarak Türkiye’ye bildirilmemiş olması anlamına gelmektedir.

Konsey’de Ele Alınmayan Tarama Sonu Raporları:

2) İşçilerin Serbest Dolaşımı

13) Balıkçılık

14) Taşımacılık Politikası

15) Enerji

23) Yargı ve Temel Haklar

24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik

30) Dış İlişkiler

31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası

AB Konseyi’nin Ek Protokol Kararı nedeniyle hiçbir fasıl geçici olarak kapatılamamakla birlikte, 20. İşletme ve Sanayi Politikası ile 21. Trans-Avrupa Ağları fasılları teknik olarak kapatılmaya hazır durumdadır.

Ayrıca, 5 fasılda 7 kapanış kriterini (KK) yerine getirdiğimiz Komisyon tarafından yazılı olarak teyit edilmiştir.

Kapanış Kriterlerinin Yerine Getirildiği Teyit Edilen Fasıllar:

6) Şirketler Hukuku (1 KK)

20)  İşletme ve Sanayi Politikası (1 KK)

21) Trans-Avrupa Ağları  (1 KK)

28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması (1 KK)

32) Mali Kontrol (3 KK)